Thấy chết không cứu: Pháp lý và đạo lý
Vụ việc gây xôn xao dư luận
Chiều ngày 20 tháng 9, tại ngã tư đường Lê Hồng Phong – Tăng Bạt Hổ (TP Quy Nhơn) xảy ra một vụ chém người làm dấy lên sự quan tâm từ phía cộng đồng. Theo thông tin ban đầu, vụ việc này bắt nguồn từ mâu thuẫn liên quan đến tranh chấp tài sản, khi Lê Đức Hùng (sinh năm 1977) đã rượt đuổi và chém anh ruột của mình, Lê Văn Dũng (sinh năm 1967, cũng cư trú tại phường Lê Lợi, TP Quy Nhơn) ngay giữa phố vào ban ngày, gây thương tích nặng cho nạn nhân.
Phản ứng của cộng đồng
Ngay sau khi vụ việc xảy ra, hình ảnh và video liên quan đã nhanh chóng được lan truyền trên mạng xã hội, thu hút sự chú ý từ dư luận. Trong khi nhiều người lên án hành động hung bạo của thủ phạm, không ít ý kiến thể hiện sự thất vọng đối với những người có mặt tại hiện trường, bao gồm cả nhân viên bảo vệ của một ngân hàng. Đa số những người này chỉ biết đứng nhìn nạn nhân bị chém liên tục mà không có hành động can thiệp hay cứu giúp.
Tranh cãi về trách nhiệm
Tuy nhiên, một số người lại bày tỏ quan điểm rằng không nên chỉ trích những người chứng kiến, vì họ có thể đã rơi vào tình thế “bất đắc dĩ”. Việc can thiệp trong tình huống nguy hiểm như vậy với thủ phạm đang cầm dao có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro cho bản thân.
Pháp lý liên quan đến việc cứu giúp
Theo luật sư Nguyễn Thế Vũ (Đoàn Luật sư tỉnh Bình Định), tình huống này liên quan đến Điều 132 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), quy định về “Tội không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng”. Điều luật này nêu rõ rằng: “Người nào thấy người khác đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng mà không cứu giúp, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, có thể bị xử lý hình sự.”
Thực trạng pháp lý
Thực tế cho thấy, có nhiều trường hợp nạn nhân tử vong do không được cứu giúp kịp thời. Tuy nhiên, trách nhiệm hình sự của những người chứng kiến rất hiếm khi được khởi tố, chủ yếu vì khó khăn trong việc áp dụng. Trong vụ việc cụ thể, nạn nhân đã bị chém vào các bộ phận trọng yếu, rơi vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, nhưng cuối cùng lại an toàn.
Tâm lý của người dân khi chứng kiến hành vi bạo lực
Luật sư Nguyễn Thế Vũ cho biết, việc giúp đỡ người gặp nạn là điều cần thiết, cả về phương diện pháp lý và đạo lý. Tuy nhiên, mỗi người cần cân nhắc kỹ lưỡng tùy vào tình huống cụ thể trước khi hành động. Việc cứu giúp bất chấp khả năng có thể khiến người giúp trở thành nạn nhân, hoặc gặp rắc rối pháp lý nếu hành vi cứu giúp không phù hợp.
Truyền thống nhân ái của dân tộc
Theo luật gia Huỳnh Văn Chưa, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật (Hội Luật gia tỉnh Bình Định), việc cứu giúp người trong lúc gặp nạn không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Tuy nhiên, nhiều người hiện nay có xu hướng vô cảm, ngại ngần khi muốn giúp đỡ do sợ rủi ro hoặc bị liên lụy.
Khuyến khích tinh thần tương thân tương ái
“Sau nhiều tranh cãi, có thể sẽ không có hình phạt nào cho những người không can thiệp, nhưng tôi tin rằng nhiều người sẽ tự vấn lương tâm. Do đó, thay vì chỉ trích, chúng ta cần có sự đồng cảm và chia sẻ để nâng cao ý thức trách nhiệm, khuyến khích hành động dũng cảm và tinh thần tương thân tương ái trong mỗi cá nhân, nhằm xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn”, luật gia Huỳnh Văn Chưa nêu ý kiến của mình.
ĐỨC MINH