Ngày 23/04/2023, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành liên tiếp hai Thông tư có hiệu lực ngay điều chỉnh hoạt động kinh doanh trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng (Thông tư 03) và quy định việc cơ cấu thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng gặp khó khăn (Thông tư 02).
Ảnh minh hoạ.
Theo đó, ngân hàng hiện có thể mua lại trái phiếu mà ngân hàng đã bán trước đó trong vòng 12 tháng, nếu trái phiếu đáp ứng một loạt các tiêu chí (tổ chức phát hành trái phiếu không có nợ xấu tại ngân hàng; mục đích phát hành trái phiếu không phải để cơ cấu lại nợ hoặc góp vốn vào tổ chức khác…). Đồng thời, các quy định tại Thông tư 02 cũng phù hợp để các ngân hàng tiếp tục tham gia cơ cấu nợ cho khách hàng gặp khó khăn.
Cùng với Dự thảo sửa đổi Thông tư 41, bộ phận phân tích của Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI) cho rằng tất cả những động thái này là nỗ lực của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) để gỡ rối cho các vấn đề của thị trường bất động sản trong khi chờ đợi việc sửa đổi khung pháp lý trong ngành bất động sản thông qua việc ban hành các Luật liên quan.
Trong đó, Thông tư 02 áp dụng đối với các khách hàng gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và khó khăn trong trả nợ vay phục vụ đời sống tiêu dùng. Theo đó, các ngân hàng sẽ có quyền lựa chọn cơ cấu lại thời hạn trả nợ trong phạm vi tối đa là 12 tháng và giữ nguyên nhóm nợ trong khi các khoản dự phòng có thể được trích dần trong 2 năm. Như vậy, người đi vay có thêm thời gian để thực hiện các nghĩa vụ nợ trong khi chờ nền kinh tế phục hồi hoàn toàn vào thời điểm thích hợp.
Do không có quy định cụ thể về các ngành nghề đủ điều kiện được tái cơ cấu, SSI cho rằng các khoản vay của một số doanh nghiệp bất động sản nhất định có thể được xem xét để tái cơ cấu họ có những dự án dở dang nhưng có pháp lý đầy đủ. Trong tình huống này, nếu các chủ đầu tư có nguồn lực tài chính và tiếp tục hoàn thành các dự án này, họ có thể có cơ hội bán nhà và tạo ra dòng tiền để trang trải các nghĩa vụ nợ. Từ đó có thể phần nào giảm bớt tình trạng thanh khoản hiện tại cho các chủ đầu tư có uy tín hơn.
Ngoài ra, do nội dung của Thông tư 02 cũng bao gồm cả các khoản vay tiêu dùng phục vụ đời sống, SSI kỳ vọng rằng một số khoản vay mua nhà cũng có thể được cân nhắc cơ cấu lại thời hạn trả nợ
Trái ngược với dự thảo có cả những điều khoản nới lỏng và thắt chặt đối với hoạt động kinh doanh trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng, Thông tư 03 được ban hành chỉ có một điều khoản nới lỏng là các ngân hàng được phép mua lại trái phiếu chưa niêm yết mà ngân hàng đã bán trước đây mà không bị hạn chế về thời gian với điều kiện trái phiếu đó đáp ứng các điều kiện nêu tại Khoản 4 (Thông tư 16). Bên cạnh đó, bên muaTPDN này từ tổ chức tín dụng phải thanh toán toàn bộ số tiền mua TPDN tại thời điểm TCTD ký hợp đồng bán TPDN cho bên mua trái phiếu và tổ chức phát hành phải được xếp hạng ở mức cao nhất theo quy định xếp hạng tín dung nội bộ của ngân hàng.
Với Thông tư 03, SSI cho rằng một trong những mục đích là để trấn an tâm lý của các trái chủ nhỏ lẻ.
“Nhìn chung, với hai thông tư này, các ngân hàng hiện được cung cấp các công cụ cần thiết để xử lý các vấn đề liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp và các khoản cho vay bất động sản. Trong khi đó, người đi vay có thể có nhiều thời gian hơn để chuẩn bị trả nợ cho các khoản vay sắp tới. Do đó, đây là tin tức hỗ trợ cho một số đối tượng tham gia thị trường, bao gồm cả ngân hàng và người đi vay, mặc dù việc áp dụng sẽ tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể”, theo SSI.