Ứng viên điều dưỡng, hộ lý đi làm việc tại Nhật Bản. Ảnh: Hải Nguyễn
Thông tin từ Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội), số lao động Việt Nam đi làm việc ở Nhật Bản trong 5 năm trở lại đây như sau: Năm 2018 là 68.737 người; năm 2019 là 82.703 người; năm 2020 là 38.891 người; năm 2021 là 19.510 người; năm 2022 là 67.295 người. Năm 2023, số lao động Việt Nam đi làm việc ở Nhật Bản đạt gần 80.000 người – con số lớn nhất từ trước đến nay.
Viện Nghiên cứu An sinh Xã hội và Dân số Quốc gia Nhật Bản dự báo cho dân số nước này vào năm 2070 sẽ giảm gần 1/3, còn khoảng 86,9 triệu người, trong đó, người từ 65 tuổi trở lên chiếm tới 40%.
Đáng lo là trong khi số người cao tuổi ngày càng tăng, số trẻ em được sinh ra lại ngày càng giảm. Năm 2022, tổng tỷ suất sinh (TFR, số con trung bình mà một phụ nữ sinh ra trong đời) của Nhật là 1,26. Với việc số người tử vong vượt qua số ca sinh trong một thập kỷ qua, dân số nước này đến nay đã giảm liên tục 14 năm.
Thiếu hụt lao động là thực trạng đáng lo ngại của Nhật Bản. Các lĩnh vực sử dụng nhiều lao động như chăm sóc điều dưỡng và xây dựng đang gặp khó khăn. Trong khi đó, Liên đoàn các Hiệp hội cho thuê taxi Nhật Bản và Hiệp hội xe buýt Nihon đang nỗ lực tuyển dụng công dân nước ngoài.
Những năm gần đây, số lao động Việt Nam sang làm việc tại Nhật Bản chiếm 50% tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài hàng năm. Năm 2023, Việt Nam đã vượt qua Trung Quốc trở thành nhóm lao động nước ngoài lớn nhất tại Nhật Bản với 518.364 người, tăng 63,6% trong 5 năm.
Theo Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung, đến nay có 350.000 người lao động Việt Nam đang làm việc tại Nhật Bản. Việt Nam cũng là quốc gia đứng đầu trong số 15 nước phái cử thực tập sinh, lao động sang Nhật Bản. Hiện có 220.000 thực tập sinh kỹ năng, gồm chương trình phi lợi nhuận do tổ chức IM Japan tổ chức, tiếp nhận trên 9.000 người.
Năm 2023, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã ký thỏa thuận hợp tác với nhiều tỉnh của nước bạn như Chiba, Saitama, Gunma, Kanagawa, Nagano…
Hiện nay, Việt Nam và Nhật Bản đang phối hợp triển khai Dự án “Hỗ trợ kết nối thông tin việc làm cho người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng” nhằm hỗ trợ người lao động Việt Nam tìm việc phù hợp tại nước ngoài theo đúng nhu cầu nguyện vọng; hỗ trợ người lao động sau khi về nước tiếp cận đầy đủ thông tin việc làm trong nước thông qua tuyển dụng từ các doanh nghiệp; hỗ trợ các doanh nghiệp dịch vụ tiếp cận tốt hơn với lao động có nhu cầu việc làm…
Số liệu do Bộ Y tế và Lao động Nhật Bản công bố ngày 26.1.2024, số người lao động nước ngoài tại Nhật Bản hiện là 2 triệu 48 nghìn người. Trong số đó, lao động Việt Nam là lực lượng đông đảo nhất, với 518.346 người, chiếm 25,3%.