Quyền sử dụng đất và nghĩa vụ liên quan
Người có quyền sử dụng đất (QSDĐ) được toàn quyền canh tác, sử dụng thửa đất thuộc quyền quản lý, sử dụng hợp pháp của mình theo đúng quy định pháp luật.
Việc sử dụng đất và quy định trong Luật Đất đai
Việc sử dụng đất phải đảm bảo quyền đối với thửa đất liền kề theo Điều 29 Luật Đất đai năm 2024. Có thể thấy rằng, do thửa đất có tính “láng giềng” thể hiện qua quyền đối với thửa đất liền kề như: quyền mở lối đi, thoát nước thải, an toàn kỹ thuật trong xây dựng… nên người sử dụng đất không nắm rõ các quyền này dễ phát sinh tranh chấp đất với người có đất lân cận.
Mâu thuẫn phát sinh giữa các thửa đất
Các thửa đất được phân định bằng các ranh giới rõ ràng và ranh giới này xác định phạm vi quyền sở hữu hoặc QSDĐ của từng chủ thể. Điều 175 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định, ranh giới giữa các bất động sản liền kề được xác định theo thỏa thuận hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Không được lấn, chiếm, thay đổi mốc giới ngăn cách của các thửa đất.
Người sử dụng đất chỉ được sử dụng không gian và lòng đất theo chiều thẳng đứng từ ranh giới của thửa đất mà không được làm ảnh hưởng đến việc sử dụng đất của người khác. Nếu cây cối vượt quá ranh giới thì phải xén, cắt tỉa phần vượt quá, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Trách nhiệm đăng ký biến động đất đai
“Việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền đối với thửa đất liền kề bắt buộc phải đăng ký biến động theo điểm l, khoản 1, Điều 133 Luật Đất đai năm 2024. Nếu không đăng ký biến động, cá nhân có thể bị phạt tiền theo quy định” – luật sư Nguyễn Đức bày tỏ.
Thực trạng tranh chấp giữa các chủ sử dụng đất
Tuy nhiên, trên thực tế, mâu thuẫn giữa chủ sử dụng các thửa đất liền kề vẫn diễn ra, ngay cả khi ranh giới đất đã được xác lập rõ ràng. Chẳng hạn, ông M.V.L. đang gặp khó khăn trong việc đề nghị ông K. tạo điều kiện mở lối đi và thoát nước, trong khi bà C.B.V. thì gặp rắc rối với hàng xóm khi tường nhà bị nứt do xây dựng.
Giải quyết mâu thuẫn theo pháp luật
Luật sư Nguyễn Đức chỉ ra rằng, việc sử dụng các thửa đất liền kề phải tuân thủ các quy định tại Bộ luật Dân sự năm 2015 và Luật Đất đai năm 2024, trong đó nhấn mạnh quyền và nghĩa vụ của các bên trong việc sử dụng đất.
Ngoài ra, một số quy định quan trọng trong Bộ luật Dân sự năm 2015 sẽ giúp giải quyết mâu thuẫn như quyền hưởng lợi từ bất động sản liền kề, cũng như các quyền về lối đi, cấp nước, thoát nước, v.v.
Nghĩa vụ bảo vệ môi trường và tôn trọng quy tắc xây dựng
Các chủ sử dụng đất liền kề có nghĩa vụ bảo vệ môi trường và tôn trọng quy định về xây dựng. Bất kỳ hành vi nào ngăn cản việc thực hiện quyền đối với bất động sản liền kề là vi phạm pháp luật, và trong trường hợp không thỏa thuận được, các bên có thể yêu cầu sự can thiệp từ cơ quan nhà nước hoặc tòa án.
Kết luận
Người sử dụng đất cần nắm rõ các quyền và nghĩa vụ của mình trong việc sử dụng đất liền kề để tránh tranh chấp. Hợp tác và thỏa thuận với các bên liên quan là điều cần thiết để duy trì sự hòa bình trong cộng đồng.
Đoàn Phú