Bà Bắc đã trên 80 tuổi, gần đây mắt bà bị mờ, trí nhớ kém minh mẫn. Bà Bắc có hai người con là anh Hải và chị Tâm. Đầu năm 2023, chị Tâm đón bà Bắc về ở cùng và chăm sóc, bà Bắc có kể lại với chị Tâm về thời gian ở cùng với vợ chồng
anh Hải đã đối xử không tốt với bà, thậm trí bà thường xuyên bị vợ chồng anh Bắc chửi bới, bắt nhịn đói. Bà Bắc qua đời vào tháng 02 năm 2024, và không để lại di chúc, anh Hải yêu cầu phân chia di sản, đòi hưởng một phần hai di sản của bà Bắc để lại, nhưng chị Tâm không đồng ý, chị cho rằng anh Hải không nuôi dưỡng, chăm sóc bà Bắc, thậm trí thường xuyên chửi bới, bắt bà nhịn đói, do đó anh Bắc không được quyền hưởng di sản của bà Bắc. Đề nghị cho biết quan điểm của chị Tâm có đảm bảo với quy định của pháp luật không?
Trả lời:
– Khoản 2 Điều 71 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định: “Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ”.
– Điều 609 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định quyền thừa kế: Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc”.
– Điều 612 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về di sản như sau: “Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác”.
– Điều 621 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:
“1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:
a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
2. Những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc”.
Đối chiếu với quy định của pháp luật thì con cái nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ. Với nội dung tình huống nêu ở trên, nếu chị Tâm có chứng cứ chứng minh được việc anh Hải đã vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng đối với bà Bắc thì anh HẢi sẽ không được quyền hưởng di sản theo quy định tại điểm b, khoản 1 Điều 621 Bộ luật Dân sự năm 2015.
Như Quỳnh