Luật Nhà ở năm 2023 và Chấp thuận xây dựng nhà ở xã hội
Luật Nhà ở năm 2023 (có hiệu lực từ ngày 1-8-2024) cho phép cá nhân đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (NƠXH) theo đúng tiêu chuẩn để cho thuê. Theo đó, diện tích sử dụng bình quân cho mỗi người để ở không nhỏ hơn 8m2.
Nhiều người lao động mong được thuê nhà ở xã hội thay vì ở trong các khu nhà trọ chật chội. Trong ảnh: Những dãy trọ đơn sơ tại khu phố 2, phường Thanh Bình (thành phố Biên Hòa).
Chính sách nhà ở xã hội do cá nhân đầu tư
Luật Nhà ở năm 2023 có quy định, cá nhân được sử dụng quyền sử dụng đất được Nhà nước giao, cho thuê, cho mượn… để xây dựng NƠXH (khoản 7, Điều 83), và cá nhân được hưởng các chính sách ưu đãi để đầu tư xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa NƠXH cho thuê (khoản 4, Điều 85).
Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Phan Văn Châu cho biết rằng chính sách ưu đãi đối với việc cá nhân đầu tư xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa NƠXH cho thuê bao gồm: được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với toàn bộ diện tích đất của dự án; chủ đầu tư không phải thực hiện thủ tục xác định giá đất, tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất được miễn, cũng như không cần thực hiện thủ tục đề nghị miễn các khoản này. Được hưởng lợi nhuận định mức tối đa 10% tổng chi phí đầu tư xây dựng đối với phần diện tích NƠXH. Được vay vốn với lãi suất ưu đãi; trường hợp xây dựng NƠXH để cho thuê thì được vay vốn với lãi suất thấp hơn và thời gian vay dài hơn so với trường hợp xây dựng NƠXH để bán, cho thuê mua theo quy định của Thủ tướng Chính phủ trong từng thời kỳ.
“Tuy nhiên, để được hưởng chính sách này, cá nhân đầu tư xây dựng NƠXH cho thuê phải tuân thủ Điều 56 và Điều 57 Luật Nhà ở năm 2023” – luật gia Phan Văn Châu nhấn mạnh.
Điều 41 Nghị định 95/2024/NĐ-CP ngày 24-7-2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà ở năm 2023, nêu rằng trường hợp xây dựng nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ để cho thuê, để bán hoặc kết hợp bán, cho thuê, cho thuê mua, hoặc có quy mô từ 20 căn hộ trở lên phải thực hiện thủ tục đầu tư xây dựng dự án nhà ở theo quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật về nhà ở, pháp luật về xây dựng và pháp luật có liên quan. Đối với việc xây dựng nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ mà có quy mô dưới 20 căn hộ thì phải thực hiện theo quy định về xây dựng nhà ở riêng lẻ của cá nhân, bao gồm yêu cầu về thiết kế, thẩm tra thiết kế xây dựng, cấp giấy phép xây dựng, quản lý, giám sát thi công và các yêu cầu về an toàn phòng cháy, chữa cháy theo quy định của pháp luật.
Khoản 2, Điều 28 Nghị định 100/2024/NĐ-CP ngày 26-7-2024 quy định chi tiết về phát triển và quản lý NƠXH, nêu rõ rằng đối với việc xây dựng dãy nhà ở một tầng để cho thuê, cần đảm bảo các yêu cầu sau: được xây dựng khép kín (có phòng ở riêng và khu vệ sinh riêng) theo tiêu chuẩn; diện tích sử dụng bình quân cho mỗi người để ở không nhỏ hơn 8m2 (không tính diện tích khu phụ).
Tạo chỗ ở tốt cho người lao động
Nhiều ý kiến cho rằng với những quy định rõ ràng, kèm theo chính sách ưu đãi, sẽ tạo thuận lợi hơn cho các cá nhân tham gia vào đầu tư xây dựng NƠXH cho thuê. Điều này cũng là cơ hội để người lao động (NLĐ), công nhân có thể thuê được những chỗ ở tốt hơn.
Chị Nguyễn Hồng Loan (quê tỉnh Tây Ninh, công nhân một công ty gỗ tại xã Thiện Tân, huyện Vĩnh Cửu) chia sẻ, gia đình chị có 4 thành viên (2 vợ chồng và 2 con) đang thuê một căn nhà trọ diện tích 9m2 (không kể gác lửng) tại ấp 2, xã Thiện Tân với giá thuê 2 triệu đồng/tháng (chưa kể tiền điện, nước, internet). Chia bình quân tổng diện tích nhà trọ 13,5m2 (tính cả gác lửng) cho 4 người thì mỗi người chỉ có thể sinh hoạt trong hơn 3,3m2, điều này là quá chật chội. Trong khi với giá thuê này, gia đình có thể thuê một căn hộ NƠXH cho người thu nhập thấp với diện tích lớn hơn và điều kiện sinh hoạt tốt hơn.
Chị Loan mong muốn tìm một chỗ trọ rộng rãi, khang trang hơn, nhưng tổng thu nhập của vợ chồng mỗi tháng chỉ khoảng 15 triệu đồng với nhiều khoản chi tiêu, nên họ vẫn phải chấp nhận tình trạng hiện tại. Chị hy vọng rằng sẽ có thêm nhiều NƠXH hoặc chỗ ở cho công nhân để NLĐ có thể thuê, đảm bảo điều kiện sống tốt hơn với giá thuê phù hợp.
Còn ông Phùng Văn Đạt (quê tỉnh Thanh Hóa, kỹ sư làm việc tại Khu công nghiệp Biên Hòa 2, thành phố Biên Hòa) cho rằng Luật Nhà ở năm 2023 tạo nhiều thuận lợi cho các cá nhân tham gia đầu tư và xây dựng NƠXH cho thuê. Ông hy vọng rằng việc đầu tư xây dựng NƠXH sẽ góp phần gia tăng nguồn cung NƠXH trên địa bàn tỉnh. Khi có nhiều NƠXH cho công nhân, NLĐ, nhà trọ truyền thống sẽ bắt buộc phải cải tạo, nâng cấp và điều chỉnh giá cả cho phù hợp hơn, tạo điều kiện cho NLĐ sống tại những nơi tốt hơn với mức giá hợp lý.
Đoàn Phú