Năm 2022, sinh con đầu lòng xong, tôi ở nhà chăm con và nội trợ cho đến giờ. Sắp tới, vợ chồng tôi dự định có thêm bé nữa.
Tôi nghe phong thanh chính sách bảo hiểm xã hội mới có nhiều thay đổi, đóng BHXH tự nguyện sẽ được hưởng trợ cấp thai sản. Cho tôi hỏi thông tin này có đúng không? Và cụ thể quyền lợi được hưởng thế nào?
Độc giả Thùy Minh
Nội dung tư vấn
Từ trước đến nay, theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, cá nhân đóng BHXH tự nguyện chỉ được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất nếu đáp ứng đủ điều kiện.
Tuy nhiên, kể từ ngày 1/7/2025, thời điểm Luật bảo hiểm xã hội 2024 có hiệu lực áp dụng, ngoài chế độ hưu trí và chế độ tử tuất, cá nhân đóng BHXH tự nguyện còn được hưởng trợ cấp thai sản nếu đáp ứng đủ điều kiện. Cụ thể như sau:
Cá nhân có thời gian đóng BHXH tự nguyện, hoặc vừa có thời gian đóng BHXH bắt buộc vừa có thời gian đóng BHXH tự nguyện từ đủ 6 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con sẽ được hưởng trợ cấp thai sản trong trường hợp bản thân sinh con (đối với nữ) hoặc có vợ sinh con (đối với nam).
– Nếu chỉ có mẹ tham gia BHXH tự nguyện mà mẹ mất sau khi sinh con thì cha hoặc người nuôi dưỡng trực tiếp được hưởng trợ cấp thai sản.
– Nếu cả cha và mẹ cùng tham gia BHXH đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản nêu trên thì chỉ có cha hoặc mẹ được hưởng trợ cấp thai sản.
– Nếu cá nhân vừa có đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện, vừa có đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc thì chỉ được hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc.
– Nếu mẹ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc và cha đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện thì mẹ được hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc và cha được hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện.
– Ngược lại, nếu cha đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc và mẹ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện thì cha được hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc và mẹ được hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện.
Mức hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện là 2 triệu đồng cho mỗi con được sinh ra. Mức hưởng trợ cấp này cũng được áp dụng trong trường hợp thai từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung hoặc thai chết khi chuyển dạ.
Tùy thuộc vào điều kiện phát triển kinh tế xã hội và khả năng ngân sách nhà nước từng thời kỳ, Chính phủ sẽ điều chỉnh mức hưởng trợ cấp thai sản này cho phù hợp.
Lưu ý: Trường hợp mẹ là người dân tộc thiểu số hoặc mẹ là người dân tộc Kinh, nhưng cha là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo khi sinh con còn được hưởng chính sách hỗ trợ khác theo quy định của Chính phủ, ngoài mức trợ cấp thai sản vừa nêu trên.
Để được hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con, cá nhân đóng BHXH tự nguyện cần chuẩn bị bản sao giấy khai sinh hoặc trích lục khai sinh hoặc bản sao giấy chứng sinh của con (hoặc văn bản chứng minh trong trường hợp con chết trong tử cung hoặc chết khi chuyển dạ), sau đó nộp cho cơ quan bảo hiểm xã hội trong vòng 60 ngày kể từ ngày sinh con.
Sau khi nhận đầy đủ hồ sơ, cơ quan bảo hiểm xã hội giải quyết cho cá nhân đóng BHXH tự nguyện đủ điều kiện được hưởng trợ cấp thai sản trong vòng 5 ngày làm việc.
Thạc sĩ luật Nguyễn Trúc Anh